Zgodnie z przepisami ustawy z 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty, lekarz może przeprowadzić badanie lub udzielić innych świadczeń zdrowotnych dopiero po wyrażeniu zgody przez pacjenta. Wykonanie jakiejkolwiek procedury medycznej bez zgody chorego, nawet jeśli postepowanie diagnostyczno – terapeutyczne przeprowadzono lege artis i nie spowodowało żadnych skutków ubocznych, nie wyłącza bezprawności zachowania lekarza i jego odpowiedzialności. Dlatego tak istotne jest: od kogo, kiedy i w jakiej formie lekarz powinien uzyskać zgodę na leczenie.

Katalog osób upoważnionych do wyrażenia zgody na określone świadczenie zdrowotne jest szeroki. Możemy zatem mówić o zgodzie osobistej (własnej) pacjenta, zgodzie zastępczej oraz zgodzie podwójnej, a także o zezwoleniu właściwego organu (sądu opiekuńczego). Prawo do wyrażenia zgody na leczenie przysługuje w niżej opisanych przykładach.