Wprowadzenie Żylna choroba zakrzepowo‑zatorowa (ŻChZZ), czyli zakrzepica żył głębokich i zatorowość płucna, to poważne powikłanie, które może wystąpić po operacji. Przed erą rutynowego stosowania skutecznej profilaktyki przeciwzakrzepowej ŻChZZ była częstą przyczyną zgonu po operacji.1 Trzeba jednak podkreślić, że nawet współcześnie szacuje się, że około 25% wszystkich przypadków ŻChZZ w populacji występuje właśnie u chorych poddawanych operacjom.2 Ryzyko wystąpienia ŻChZZ w okresie okołooperacyjnym zależy od typu operacji oraz występowania indywidualnych czynników ryzyka ŻChZZ u danego chorego (np. trombofilii wrodzonej lub nabytej, przebytego w przeszłości epizodu ŻChZZ, otyłości, stosowania hormonalnej terapii zastępczej bądź innych leków zwiększających ryzyko wystąpienia ŻChZZ). Do czynników zwiększających prawdopodobieństwo wystąpienia ŻChZZ, związanych z rodzajem operacji należą m.in.:3‑5 przedłużony czas trwania operacji (≥2 godz.) operacja w obrębie jamy brzusznej lub klatki piersiowej (np. duża operacja z powodu nowotworu złośliwego) lub duża operacja ortopedyczna (aloplastyka stawu biodrowego lub kolanowego) przedłużone unieruchomienia po operacji (≥4 dni) operacja przeprowadzona u chorego w stanie krytycznym (np. po urazie wielonarządowym lub rozległym oparzeniu). W okresie okołooperacyjnym zasadnicze znaczenie ma określenie ryzyka ŻChZZ u chorego i czy w związku z tym będzie on wymagał zastosowania profilaktyki przeciwzakrzepowej. W ramach profilaktyki stosuje się metody farmakologiczne i mechaniczne (tj. przerywany ucisk pneumatyczny [PUP], pończochy elastyczne o stopniowanym ucisku [PSU] lub pompy uciskające stopę). W każdym przypadku, jeśli nie ma przeciwwskazań, zaleca się wczesne uruchomienie chorego.6 W artykule osobno omówiono postępowanie u chorych poddawanych operacjom nieortopedycznym i ortopedycznym. Profilaktyka żylnej choroby zakrzepowo‑zatorowej u chorych poddawanych operacjom