🧂Sól kuchenna (chlorek sodu, NaCl) to nie tylko najpopularniejsza przyprawa, ale również doskonały naturalny konserwant. Przez wieki była niezwykle ceniona – stanowiła źródło bogactwa, symbol statusu, a czasem nawet przyczynę konfliktów i wojen.
‌
Dziś wiemy, że sól jest głównym źródłem sodu, pierwiastka niezbędnego do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Jednak jego nadmiar szkodzi zdrowiu – podnosi ciśnienie tętnicze, nasila obrzęki i pogarsza rokowanie w chorobach serca. ❤️‍🩹
‌
W większość krajów zachodnich spożycie soli jest wysokie (ok. 9 g/dzień). ⚠️ Tymczasem eksperci zalecają ograniczenie soli do 5 g dziennie, choć optymalna ilość może wynosić nawet ok. 3 g/dzień. Osobom z niektórymi schorzeniami, np. niewydolnością serca, zaleca się jeszcze niższe spożycie (poniżej 2 g dziennie).
‌
💡Badania wskazują, że ograniczenie dziennego spożycia soli o zaledwie 2,5 g może zmniejszyć ryzyko chorób sercowo-naczyniowych o podłożu miażdżycy, takich jak choroba wieńcowa czy choroba naczyń mózgowych, aż o 20%.
‌
Ważne! Źródłem soli są nie tylko potrawy przygotowywane w domu, ale także gotowe produkty spożywcze. 🛒
‌
Dla porównania:
1 łyżeczka soli zawiera ok. 6-7 g 🥄
plasterek szynki to ok. 0,3 g soli 🍖
bułka kajzerka zawiera ok. 0,7 g soli 🥖
Zatem już proste śniadanie złożone z 2 kajzerek z szynką dostarcza ponad 2 g soli, czyli prawie połowę dziennego limitu! 🍽️
‌
Szczególnie dużo soli zawierają popularne przekąski 🥨🍟:
mała paczka słonych paluszków to aż 2,5 g soli
średnia paczka chipsów zawiera ok. 1,5 g
duże frytki – ok. 1 g

🤔 Ciekawą alternatywą są substytuty tradycyjnej soli, w których chlorek sodu zastępowany jest chlorkiem potasu. Wstępne badania wskazują, że ich stosowanie może korzystnie wpływać na ciśnienie tętnicze i zmniejszać ryzyko chorób sercowo-naczyniowych. Czekamy jednak na dalsze wyniki i oficjalne zalecenia ekspertów.

Pamiętaj! Niektóre schorzenia (np. choroby nerek, zaburzenia hormonalne) wymagają indywidualnych zaleceń dotyczących spożycia sodu.🩺👩‍⚕️
‌
Dbaj o siebie – mniej soli to więcej zdrowia! ❤️

Zdrowa dieta to fundament profilaktyki chorób sercowo-naczyniowych, takich jak udar mózgu czy zawał serca.

Każdy dzień to okazja, by zadbać o swoje zdrowie! 🫀

Wybierz dietę śródziemnomorską lub DASH – mogą one zmniejszyć ryzyko chorób serca nawet o 10%. 🥗

Zastąp tłuszcze nasycone tłuszczami nienasyconymi – ogranicz czerwone mięso, ser i pełnotłuste produkty mleczne. Wprowadź oliwę z oliwek, orzechy, nasiona oraz tłuste ryby, aby obniżyć poziom cholesterolu LDL. 🐟

Kontroluj spożycie soli – ogranicz ją do 5 g dziennie, pamiętając o soli ukrytej w gotowych produktach. Nadmiar soli prowadzi do nadciśnienia tętniczego. Z kolei potas z owoców i warzyw pomaga utrzymać prawidłowe ciśnienie krwi. 🍌

Uwzględnij błonnik w każdym posiłku – jego dzienne spożycie powinno wynosić 30-45 g. Znajdziesz go m.in. w produktach pełnoziarnistych, nasionach, orzechach i roślinach strączkowych. Dieta bogata w błonnik zmniejsza ryzyko cukrzycy typu 2.

🌾 Nie zapominaj o odpowiednim nawodnieniu! 💧

Zadbaj o przynajmniej 5 porcji warzyw i owoców dziennie – dostarczają błonnika, witamin, antyoksydantów i substancji przeciwzapalnych. 🥦 Owoce zawierają fruktozę, dlatego częściej sięgaj po warzywa.

Codziennie jedz po garść (ok. 30 g) niesolonych orzechów – wspierają zdrowie serca.

Ogranicz spożycie alkoholu – maksymalnie do 100 g tygodniowo. 🍷🚫

Unikaj cukrów prostych oraz produktów wysokoprzetworzonych – słodyczy, słodzonych napojów, fast foodów, chipsów. 🥤🍟🚫

Nie stosuj rutynowo suplementów – zbilansowana dieta dostarcza potrzebnych składników odżywczych. Suplementacja może być jednak zalecana w niektórych sytuacjach (np. witamina D zależnie od wieku i ekspozycji na słońce, kwas foliowy w ciąży). 🍽️

Jeśli chcesz schudnąć, wybierz zdrową i zrównoważoną dietę zamiast restrykcyjnej, która może prowadzić do niedoborów. Dietę warto połączyć z aktywnością fizyczną. Możliwe jest też wsparcie farmakologiczne (np. analogami GLP-1). ⚖️
‌
W chorobach przewlekłych (cukrzyca, dna moczanowa, niewydolność nerek) dietę skonsultuj z lekarzem. 👩‍⚕️🩺
‌
Dbaj o siebie – zdrowe wybory przynoszą korzyści na lata! 💪

🤰 Tyreotoksykoza w ciąży to stan, który przypomina nadczynność tarczycy, ale najczęściej nie ma podłoża chorobowego. Dotyczy około 70% przypadków wskazujących na nadczynność tarczycy w czasie ciąży i zwykle jest stanem przejściowym.
‌
🔬 Dlaczego występuje tyreotoksykoza ciążowa?
Przyczyną jest podobieństwo cząsteczki bHCG (gonadotropiny kosmówkowej) do TSH. Wysoki poziom bHCG w pierwszym trymestrze może nadmiernie stymulować receptor TSH, co prowadzi do:
Zwiększenia stężenia wolnych hormonów tarczycy (fT4, fT3).
Obniżenia stężenia TSH.

🩺 Objawy tyreotoksykozy w ciąży
Tyreotoksykoza ciążowa najczęściej przebiega bezobjawowo lub daje skąpe objawy. Jeśli występują, mogą obejmować:
Przyspieszone bicie serca.
Nadmierną potliwość.
Wzmożoną nerwowość.

⚠️ Ważne: Tyreotoksykoza ciążowa wymaga różnicowania z innymi przyczynami nadczynności tarczycy.

📊 Jak często występuje?
Przemijającą tyreotoksykozę obserwuje się w 1–3% ciąż.
Najczęściej pojawia się pod koniec I trymestru.
Czynniki ryzyka:
Ciąża mnoga
Niepowściągliwe wymioty ciężarnych

💊 Leczenie tyreotoksykozy ciążowej
• Zwykle nie wymaga leczenia, ponieważ jest stanem przejściowym.
• Poziom fT4 stabilizuje się zazwyczaj do 15. tygodnia ciąży.
• Poziom TSH wraca do normy do 19. tygodnia ciąży.

W razie potrzeby stosuje się jedynie leczenie objawowe. W ciąży unika się leków przeciwtarczycowych, ze względu na ich potencjalne działanie na płód.

💡 Pamiętaj: Nieprawidłowe wyniki badań nie zawsze oznaczają chorobę. Warto skonsultować je z lekarzem, aby rozwiać wszelkie wątpliwości!

📖 O kontroli tarczycy w ciąży przeczytasz więcej w poprzednim poście Tak na Zdrowie.
#ciąża #rodzęw2025 #przyszłamama #profilaktyka #tarczyca #taknazdrowie

Prawidłowe funkcjonowanie tarczycy w ciąży ma ogromne znaczenie dla zdrowia mamy i rozwijającego się dziecka. 🤰 Oto najważniejsze informacje dotyczące badań przesiewowych i kontroli TSH w ciąży 👇
‌
🦋 Kiedy kontrolować funkcję tarczycy?
Przed ciążą: Zaleca się oznaczenie TSH u kobiet planujących ciążę.

W ciąży: TSH powinno być rutynowo oznaczone między 4. a 8. tygodniem ciąży.
U zdrowych kobiet nie ma potrzeby oznaczania wolnych hormonów tarczycy (fT3, fT4) ani przeciwciał przeciwtarczycowych.

🩸 Przeciwciała anty-TPO – kiedy je badać?
Przeciwciała anty-TPO występują w chorobie Hashimoto. Anty-TPO warto oznaczyć w szczególnych przypadkach, np.:

U kobiet z chorobami autoimmunologicznymi (np. cukrzycą typu 1).

Gdy wynik USG tarczycy sugeruje chorobę autoimmunologiczną.

Jeśli stężenie TSH przekracza 2,5 mIU/l.
Przy dodatnim wywiadzie rodzinnym w kierunku autoimmunologicznych chorób tarczycy.

⚠️ Nie ma potrzeby monitorowania stężenia przeciwciał u kobiet z rozpoznaną wcześniej chorobą Hashimoto.
‌
👨‍⚕️👩‍⚕️ Ciężarne pacjentki z niedoczynnością tarczycy powinny pozostawać pod opieką endokrynologa.
‌
🗓️ Jak monitorować TSH w niedoczynności tarczycy?
Pacjentki przyjmujące lewotyroksynę powinny wykonywać badania TSH zgodnie z zaleceniami:
Do 20. tygodnia ciąży co 4 tygodnie
W trzecim trymestrze przynajmniej jedna kontrola, około 30. tygodnia ciąży.

➡️ Jod odgrywa ważną rolę w produkcji hormonów tarczycy. Kobiety w ciąży i karmiące powinny spożywać 250 µg jodu dziennie, ale nie więcej niż 500 µg/dobę. Odpowiednia ilość jodu wspiera rozwój mózgu i układu nerwowego dziecka.
‌
🌟 Właściwa opieka nad tarczycą w ciąży to klucz do zdrowia mamy i dziecka.
‌
#ciąża #rodzęw2025 #przyszłamama #profilaktyka #tarczyca #taknazdrowie

🚁 Jeśli zostanie do Ciebie wysłany śmigłowiec ratunkowy, dyspozytor poinformuje Cię o jego przylocie. Jak się zachować, gdy nadlatuje pomoc?

✅ Przygotowanie na przylot śmigłowca:

📌 Zadbaj o bezpieczeństwo – swoje i poszkodowanego. Wykonuj polecenia ratowników – na miejscu zdarzenia stanowisz nieocenione wsparcie.

📌 Schowaj luźne przedmioty – folie NRC, odzież czy reklamówki mogą zostać porwane przez silny podmuch.

📌 Ubierz coś jaskrawego – ułatwi to ratownikom szybkie zlokalizowanie Cię.

📌 Chroń oczy – okulary lub gogle zabezpieczą przed pyłem i drobnymi kamieniami unoszonymi przez wirnik śmigłowca.

🆘 Jak dać znać ratownikom?
➡️ Pomoc potrzebna? Unosimy obie ręce do góry, tworząc literę Y (YES).
➡️ Nie potrzebujesz pomocy? Jedna ręka w górze, druga w dół – litera N (NO).
🚫 Nigdy nie machaj do śmigłowca w geście pozdrowienia! To może wprowadzić załogę w błąd.

🚁 Gdy śmigłowiec ląduje:
🔹 Przykucnij – silny podmuch może przewrócić osobę o drobnej posturze.
🔹 Nie dotykaj liny! Jeśli ratownicy desantują się za pomocą liny, nigdy nie chwytaj jej końca.
🔹 Nie przerywaj pierwszej pomocy! Jeśli prowadzisz RKO, udrażniasz drogi oddechowe lub tamujesz krwotok – kontynuuj działania, dopóki ratownicy nie przejmą poszkodowanego.

Twoje opanowanie i umiejętność współpracy z ratownikami mogą uratować komuś życie!

Jeśli jesteś świadkiem wypadku (nie tylko w górach), pamiętaj:

⚠️ Dobry ratownik to żywy ratownik! Zadbaj o własne bezpieczeństwo przed udzieleniem pomocy.

📲 Jak wezwać pomoc?

✅ Aplikacja Ratunek – automatycznie przekaże Twoją dokładną lokalizację, poziom naładowania baterii i, jeśli wyrazisz zgodę, informacje o chorobach, alergiach, przyjmowanych lekach i kontakt do bliskiej osoby (funkcja “książeczka medyczna”).


✅ Numery alarmowe w Polsce:
📞 601 100 300 lub 985 – ratownicy górscy w Polsce (GOPR i TOPR).
📞 112 – uniwersalny numer ratunkowy w całej Europie.

❌ Brak zasięgu?

Osobę poszkodowaną ułóż w pozycji bezpiecznej, zapewniając jej komfort termiczny i spróbuj przemieścić się wyżej – to może zwiększyć szansę na połączenie.

❌ Brak telefonu lub rozładowana bateria?

Możesz użyć gwizdka lub latarki. 👇

Sygnał ratunkowy – dźwiękowy lub świetlny – nadaj 6 razy w ciągu minuty, następnie zrób minutę przerwy i powtarzaj.

📞 O co zapyta ratownik?
Co się stało?
Gdzie doszło do wypadku i gdzie się znajdujesz?
Ile osób jest poszkodowanych?
Jakie są warunki pogodowe?
Czy ktoś już udziela pomocy?
Jaki jest stan poszkodowanych?

🧘 Zachowaj spokój i mów wyraźnie – ratownik przeprowadzi Cię przez rozmowę krok po kroku. Pośpiech i krzyk utrudniają komunikację.

Grypa u większości osób ma łagodny przebieg i ustępuje po kilku dniach. U niektórych pacjentów może jednak prowadzić do poważnych powikłań, a nawet zagrażać życiu.

Kto jest w grupie ryzyka?
Niektóre osoby są szczególnie narażone na ciężki przebieg grypy:
🔹Osoby niezaszczepione przeciwko grypie
🔹Seniorzy (powyżej 65. roku życia)
🔹Małe dzieci (poniżej 5. roku życia)
🔹Kobiety w ciąży
🔹Osoby z chorobami przewlekłymi (np. chorobami serca, płuc, nowotworami)
🔹Osoby z obniżoną odpornością (np. w trakcie chemioterapii)

Najczęstsze powikłania grypy:
🔴 Zapalenie płuc – często z nadkażeniem bakteryjnym, wymagające antybiotykoterapii i hospitalizacji
🔴 Zaostrzenie chorób przewlekłych – np. niewydolności serca, astmy, POChP
🔴 Powikłania sercowo-naczyniowe – zapalenie mięśnia sercowego, zapalenie osierdzia, które mogą prowadzić do niewydolności serca
🔴 Powikłania neurologiczne (rzadkie, ale groźne) – zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, mózgu lub rdzenia kręgowego

⚠️ Objawy alarmowe – kiedy szukać pomocy?
Duszność, spadek saturacji (mierzonej pulsoksymetrem)
Ból w klatce piersiowej
Zaburzenia świadomości, patologiczna senność
Objawy odwodnienia (np. zawroty głowy, zmniejszona ilość wydalanego moczu)
Nawrót gorączki lub innych objawów po przejściowej poprawie.

🚑 W razie silnych objawów, nagłego pogorszenia stanu zdrowia lub braku reakcji na leczenie konieczne może być wezwanie pogotowia ratunkowego.

Jak się chronić?
💉 Szczepienie przeciwko grypie to najskuteczniejsza forma profilaktyki. Zmniejsza ryzyko zachorowania oraz chroni przed groźnymi powikłaniami.

Pamiętajmy: szczepiąc się, chronimy nie tylko siebie, ale także naszych bliskich – zwłaszcza osoby szczególnie narażone na ciężki przebieg choroby. 🛡