Rola fizjoterapii na oddziale intensywnej terapii

Czym zajmuje się fizjoterapeuta?

W zespole medycznym opiekującym się pacjentami na oddziale intensywnej terapii (OIT) fizjoterapeuta pełni kluczową rolę. Jego zadaniem jest aktywne wspieranie pacjentów w powrocie do zdrowia.

Rehabilitacja jest kompleksowym działaniem dążącym do przywrócenia lub utrzymania sprawności fizycznej i psychicznej chorego. Skuteczność rehabilitacji potwierdzają badania kliniczne oraz – co cieszy najbardziej – historie pacjentów, którym po zakończeniu leczenia na OIT udało się wrócić do funkcjonowania sprzed choroby.

Dlaczego rehabilitacja jest tak ważna na OIT?

Zasada „ruch to zdrowie” zyskuje na oddziale intensywnej terapii szczególne znaczenie. Chorzy, często w ciężkim stanie, nieprzytomni, nie są w stanie samodzielnie się poruszać. Niewykorzystywane mięśnie zanikają, a pacjenci OIT mogą doświadczać spadku masy mięśniowej o 1-3% każdego dnia. Ma to szerokie konsekwencje, m.in. spadek efektywności wentylacji, zwiększone zaleganie wydzieliny w oskrzelach, spadek gęstości kości oraz zwiększone ryzyko uszkodzeń skóry. 

Jak fizjoterapia wypływa na proces leczenia na OIT?

Celem interwencji fizjoterapeuty jest utrzymanie ruchomości stawów i zapobieganie negatywnym zmianom, takim jak zanikanie mięśni czy powstawanie przykurczy mięśniowych. Ćwiczenia mogą mieć różny charakter – od biernych, poprzez czynno-bierne, aż do czynnych. Terapia jest zawsze indywidualnie dopasowywana, a w procesie rehabilitacji uczestniczą także inni profesjonaliści medyczni. W trakcie ćwiczeń fizjoterapeuci monitorują podstawowe parametry życiowe, takie jak tętno, co umożliwia bardziej precyzyjne dostosowanie programu rehabilitacji.

Kinezyterapia – rodzaje ćwiczeń

Na początku ruchy zwykle wykonywane są przez fizjoterapeutę lub urządzenie – są to ćwiczenia bierne. Gdy stan pacjenta się poprawia, wprowadza się ćwiczenia, podczas których pacjent współpracuje z terapeutą – są to ćwiczenia wspomagane. Wybrane elementy rehabilitacji są skoncentrowane na profilaktyce przeciwzakrzepowej, co zmniejsza ryzyko powstawania zakrzepów w naczyniach. 

Zdj. 1. Ćwiczenia bierne kończyny dolnej (źródło: archiwum własne autora)
Zdj. 2. Ćwiczenia bierne kończyny górnej (źródło: archiwum własne autora)

Rehabilitacja oddechowa

Kluczowym elementem terapii jest wspieranie pacjentów w procesie oczyszczania dróg oddechowych. Techniki takie jak oklepywanie czy wibracyjny masaż klatki piersiowej ułatwiają usuwanie wydzieliny i redukują ryzyko zapalenia płuc. Fizjoterapeuta uczy pacjentów prawidłowego oddychania, w tym efektywnego kaszlu. Jest to szczególnie istotne w przypadku chorych, którzy byli czasowo wspomagani przez respirator.

Zdj. 3. Mobilizacja klatki piersiowej (źródło: archiwum własne autora)
Zdj. 4. Mobilizacja wibracyjna klatki piersiowej (źródło: archiwum własne autora)

Pionizacja i nauka chodzenia

Jednym z celów rehabilitacji jest jak najszybsze przywrócenie zdolności do poruszania się i chodzenia, zwłaszcza po przedłużonym okresie unieruchomienia. W tym procesie niezbędna jest odbudowa siły mięśniowej poprzez regularne ćwiczenia wzmacniające z oporem. Kolejnym krokiem jest nauka wstawania oraz chodu – początkowo z pomocą urządzeń, takich jak balkonik czy kule.

Zdj. 5. Ćwiczenia kończyn dolnych na rotorze elektrycznym (źródło: archiwum własne autora)
Zdj. 6. Pionizacja do siadu ze spuszczonymi nogami (źródło: archiwum własne autora)
Zdj. 7. Pionizacja przyłóżkowa (źródło: archiwum własne autora)
Zdj. 8. Nauka chodu o wysokim balkoniku (źródło: archiwum własne autora)

Rehabilitacja po opuszczeniu OIT

Wykonywanie ćwiczeń przyśpiesza proces zdrowienia oraz zmniejsza stres związany z chorobą i pobytem na oddziale. Wypis z OIT to jednak dopiero początek długiej drogi do pełnej sprawności fizycznej. Kontynuacja systematycznych treningów wymaga codziennego zaangażowania w odzyskiwanie siły mięśniowej, koordynacji ruchowej oraz równowagi. Nieoceniona jest rola bliskich, którzy mogą nie tylko motywować, ale i asystować w sesjach rehabilitacyjnych, co znacząco wpływa na skuteczność terapii.

Przejdź do treści