Opieka okołooperacyjna nad chorym z zastawkową wadą serca

Wprowadzenie Operacje niekardiochirurgiczne (ONK) stanowią prawie 85% poważnych operacji u osób z chorobą sercowo‑naczyniową (ChSN).1 Ze względu na starzenie się społeczeństw obserwuje się tendencję wzrostową w populacji chorych w podeszłym wieku poddawanych ONK oraz osób z chorobami współistniejącymi, zwłaszcza ChSN. Ryzyko powikłań w okresie okołooperacyjnym zależy od 2 grup czynników – związanych z chorym (jego stanem przed zabiegiem, liczbą i rodzajem chorób współistniejących) oraz związanych z samą operacją (pilnością, rozległością, rodzajem i czasem trwania). Szacowane ryzyko okołooperacyjne to 30‑dniowe ryzyko zgonu z przyczyn sercowo‑naczyniowych (s‑n), zawału serca lub udaru mózgu wynikające jedynie z określonej operacji, nie uwzględnia ono natomiast chorób współistniejących. Zgodnie z wytycznymi European Society of Cardiology (ESC) wyróżnia się operacje o ryzyku małym (<1%), pośrednim (1–5%) i dużym (>5%) – tabela 1. Przy ocenie należy pamiętać, że zabiegi wykonywane w trybie pilnym zawsze wiążą się z większym ryzykiem powikłań niż zabiegi planowe zarówno u chorych z wadami zastawkowymi, jak i bez obciążeń kardiologicznych. Ryzyko związane z chorym zależy od jego wieku oraz występowania czynników ryzyka s‑n lub rozpoznanej ChSN oraz chorób współistniejących. Wady zastawkowe serca (WZS) zwiększają ryzyko okołooperacyjnych powikłań s‑n ONK, dlatego chorzy z takim obciążeniem wymagają szczególnej oceny przed podjęciem decyzji o operacji. Szacuje się, że w krajach rozwiniętych WZS występują u 2,5% populacji. Oceniając stopień ryzyka u osoby z WZS, musimy brać pod uwagę z jednej strony ryzyko zależne od rodzaju i ciężkości wady, z drugiej zaś – od rodzaju operacji. Większym ryzykiem obciążeni są chorzy ze zwężeniem zastawek, zwłaszcza