Ocena równowagi kwasowo-zasadowej cz. 1 – badanie gazometryczne, analiza wyników

Wprowadzenie Gazometria krwi tętniczej, połączona z oceną równowagi kwasowo-zasadowej, stanowi jedno z podstawowych badań wykonywanych u pacjentów w ciężkim stanie. Umiejętność prawidłowej interpretacji wyników tego badania stanowi niezbędny element opieki nad krytycznie chorymi.  Fizjologia Zdolność do utrzymywania wartości pH płynów ustrojowych w wąskim zakresie należy do podstaw homeostazy organizmu. Wiele białek, szczególnie o aktywności enzymatycznej, wykazuje optymalne działanie w przestrzeni płynowej, której wartość pH jest zbliżona do fizjologicznej. Od pH płynów ustrojowych zależy więc działanie całego organizmu. Możliwość szybkiej reakcji na wahania pH zapewniają układy buforowe (najważniejsze z nich wymieniono w tabeli 1), spośród których najistotniejsze znaczenie ma bufor wodorowęglanowy. Działanie buforu wodorowęglanowego opisuje równanie Hendersona-Hasselbacha: pH = pK + log10{[HCO3]/(0,03 × pCO2)}, gdzie: pH – to ujemny logarytm dziesiętny ze stężenia jonów wodorowych, pK – ujemny logarytm dziesiętny stałej dysocjacji H2CO3, 0,03 – jest współczynnikiem rozpuszczalności CO2, pCO2 – to ciśnienie parcjalne dwutlenku węgla. Równanie to stanowi podstawę funkcjonowania aparatów do gazometrii i służy do wyliczania wartości pH i pCO2 oraz [HCO3–]. Bufor wodorowęglanowy ma dwie, istotne z punktu widzenia kliniki, cechy: pK wynosi 6,1, przez co, im mocniej pH krwi (i płynu zewnątrzkomórkowego) przesuwa się w kierunku wartości kwaśnych, tym bardziej efektywne jest buforowanie.  Bufor wodorowęglanowy ma charakter